K2 Vitamini

Kemik ve diş sağlığından damar sağlığına, insülin üretimi ve hassasiyetinden beyin sağlığına, sarı nokta hastalığından kansere kadar önemi yeni yeni k...

K2 Vitamini
Haber albümü için resme tıklayın

Kemik ve diş sağlığından damar sağlığına, insülin üretimi ve hassasiyetinden beyin sağlığına, sarı nokta hastalığından kansere kadar önemi yeni yeni kavranan K2 Vitaminiyle ilgili bilmemiz gerekenleri Sağlıklı Yaşıyoruz Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nazan Uysal Harzadın sizler için hazırladı, Nurçin Çağlar da özetledi ve düzenledi.

 

K2 vitamini yeni bulunan ve önemi yeni yeni anlaşılan, üzerinde çeşitli araştırmalar yapılmakta olan bir vitamin. Biz de sürekli bir öğrenme sürecinin içinde olduğumuzdan bu vitaminle ilgili yeni bilgiler ediniyoruz ve edindiğimiz bilgileri sizlerle paylaşıyoruz. Daha önce bu konuyla ilgili Sağlıklı Yaşıyoruz editörü Beste Ünsal Pınar K2 konusunda önemli çalışmaları olan yazar Kate Rheaume-Bleue'nin K2 Vitamini ve Kalsiyum Paradoksu kitabının özet bir çevirisini yapmıştı. (Bkz. http://woto.com/k2-vitamini)

 

Şimdi de Sağlıklı Yaşıyoruz Danışma Kurulu üyesi Prof. Dr. Nazan Uysal Harzadın hocamız K2 Vitamini konusunda bir literatür taraması yaptı. K2 vitamininin işlevleri, sağlık için yararları, nasıl takviye edileceği konularında bilimsel bir yazı yazdı. Ben de yazıyı okuduktan sonra anladıklarımı özetledim:

 

  • K vitamininin ilk bulunan türü şimdi K1 veya filokinon adını verdiğimiz vitamin. Fotosentezin bir bileşeni olarak yeşil yapraklı sebzelerde, ciğer, yumurta sarısı gibi bazı hayvansal gıdalarda bulunuyor.
  • K1 vitamini kanın pıhtılaşmasını sağlayan iki enzimi harekete geçirerek kanın pıhtılaşmasında görev yapıyor.
  • Son yıllarda K vitamininin bir türü olduğu anlaşılan K2 vitaminine menakinon deniyor. 14 formda menakinon var (MK-1, MK-2,........MK-14). Bunların en önemlileri MK-4 ve MK-7.
  • Menakinonlar , yumurta sarısı, karaciğer, tereyağı, tavuk ciğeri ve eti gibi hayvansal gıdalarda, olgunlaşmış peynirlerde bulunmaktadır.
  • MK-4 vücudun bazı dokularınca K1 vitamininden üretilebilir.
  • MK-7 vücut dokuları tarafından üretilemez, sadece bağırsaktaki bakteriler tarafından K1 vitamininden üretilir.
  • K2 vitamininin kemik sağlığı, kalp ve damar sağlığı, diş sağlığı, insülin üretimi ve hassasiyeti ve beyin sağlığı açısından önemli görevleri olduğu araştırmalarca belirlenmiştir.
  • Menakinonlar yağda çözünen türde vitamindir.
  • MK-4'ün yarılanma ömrü çok kısadır yani vücuttan kısa sürede yok olur. MK-7'nin ise yarılanma ömrü 3 gündür. O nedenle MK-7'nin biyo yararlanımı çok daha yüksektir.
  • K2 vitamininin işlevleri düşünüldüğünde çeşitli hastalıklardan korunmak için yeterince almak çok önemlidir. Araştırmalar besinlerle yeterince alınamadığını gösterdiğinden bu konuda farkındalık oluşturarak besinlerle her gün yeterince alınmasına dikkat edilmelidir. Eğer beslenmeyle yeterince alınamadığı düşünülüyorsa takviye edilmelidir.
  • Takviye seçilirken yarılanma ömrü çok kısa olan MK-4 yerine MK-7 formundaki takviyeler seçilmelidir.

 

Prof. Dr. Nazan Uysal Harzadın'ın yazısı:

K VİTAMİNİ

K vitamini 1928-1930 yılları arasında keşfedilmiştir. İlk olarak 2-3 hafta yağsız yem ile beslenen civcivlerde kanama problemi olduğu gözlenmiş, K vitamininin bununla ilişkili olduğu görülmüştür. 1943’de K vitamini yapısı ile ilgili çalışmalarından dolayı Danimarkalı araştırmacı Carl Peter Henrik Dam ile Amerikalı araştırmacı Edward Albert Doisy Nobel ödülü almışlardır. Ancak 1970 yılına kadar K vitamininin ne işe yaradığı anlaşılamamıştır. 1970’de pıhtılaşma ile ilgili görevi olduğu ortaya kondu (glutamik asit karboksilasyonunda, kalsiyumun bağlandığı pıhtılaşma faktörlerinin aktivasyonunu sağlayan iki enzimin -vitamin K epoksit ve kuinon redüktaz- çalışmasını sağlar).  

 

K vitamini bir grup vitaminin genel ismidir, 3 adet K vitamini bulunmaktadır; K1, K2 ve K3. Menadion da denen K3 vitamini sentetik üretilen formdur. Doğada 2 adet K vitamini bulunmaktadır: Filokinon da denilen K1 vitamini yeşil yapraklı bitkilerde ve alglerde bulunur, Menakinon denilen K2 vitamini bağırsakta da bulunan bakteriler (Bakteroides) ve hayvanlar tarafından üretilir. K1 vitamini fotosentezin yapısal ve işlevsel bileşenidir. K1 vitamini lahana (145 mcg/100 g), Brüksel lahanası (177 mcg/100 g), brokoli (180 mcg/100 g) ve ıspanakta (380 mcg/100 g), bazı sebze yağlarında (örneğin, soya yağı: 193 mcg/100 g) ve bazı hayvansal besinlerde (örn., Karaciğer: 5 mcg/100 g ve yumurta: 2 mcg/100 g) bulunmaktadır.

 

K2 vitamini menakinonlar adı verilen bir grup vitamindir; 14 tane menakinon vardır (MK-1, MK-2,…MK-14). Menakinon-4 (MK-4) ve menekinon-7 (MK-7) K2 vitaminlerinin en önemli formlarıdır. Menakinonlar esas olarak, sığır karaciğeri gibi hayvansal kaynaklı gıdalarda ve yoğurt ve bazı peynir türleri gibi bakteriyel olarak fermente edilmiş gıdalarda bulunur. MK-7' den en zengin besin bir Japon yemeği olan soya fasülyesinden yapılan fermente nattodur (10 mcg/g). Bundan başka sert olgunlaştırılmış peynirlerde, yumurta sarısında, tereyağ, tavuk ciğeri ve etinde de bulunmaktadır. MK-4, atar damar duvarı, pankreas ve testisler gibi dokularda K1 vitamininden üretilmektedir. MK-7 ise dokular tarafından üretilemiyor, sadece bağırsaktaki bakteriler tarafından K1 vitamininden üretilebilmektedir.

K2 vitamini alımı için kesin bir protokol olmamakla beraber protrombin zamanı (pıhtılaşma zamanı) ile kontrol edilir, vücut ağırlığı başına ortalama günlük 1 microgram ihtiyaç vardır.

16129503_10155030186283159_127691975_o.jpg

K2 vitamininin görevleri:

Kemik dokusunda osteokalsin aracılığı ile (Osteokalsin kemiğin yapısında bulunan, kemik yapımı sırasında salgılanan bir proteindir) kalsiyumu bağlar. Beslenmeyle düşük K2 vitamini alımı kalça kırıkları için bağımsız risk faktörüdür. Osteokalsin üretimi ve aktivasyonu, K2 vitamini ve D vitamini tarafından düzenlenir. D vitamini osteokalsin genini kontrol ederken, K2  vitamini sonraki işleri uyarmaktadır. Menakinon-4, D vitamini ile uyarılan kemik mineralizasyonunu teşvik eder.

 

K2 vitamini (matriks Gla protein-cMGP aracılığı ile) damar kireçlenmesine ve yaşla ilişkili damarlardaki aşınma ve yıpranmaya karşı koyar, damarları korur. Normal beslenme ile alınan K2 vitamininin osteokalsin ve matriks Gla proteininin g-karboksilasyonu için yetersiz olduğunu gösteren kanıtlar artmaktadır.

 

Kemik sağlığı:

38-63 yaşlarındaki 72.327 kadında günlük K2 vitamini alımının kemik kırılganlığına etkisinin 10 yıl süresince izlenerek araştırıldığı bir çalışmada; günlük 109 mcg K2 vitamini  alan kadınların kalça kırığı riskinde % 30'luk bir azalma olduğu gösterildi. Başka bir çalışmada 55 ergende 45 mcg K2 vitamininin (menakinon-7) karboksilatlanmış osteokalsin miktarını ve kemik mineralizasyonunu arttırdığı görülmüştür. 13 çalışmanın sonuçlarının incelendiği bir metaanalizde, günlük K1 (günde 1-10 mcg) veya K2 vitamini (günlük 15-45 mcg MK-4) takviyesinin kırık iyileşme hızı ve kemik yoğunluğuna etkileri araştırılmıştır. Özellikle MK-4 olarak alınan K2 vitamininin kalça kırığı riskini  %60' , omurga kırığı riskini % 77, omurga dışı kırık riskini ise % 81 oranında azalttığı görülmüştür.

 

Damar sağlığı:

Hollanda’ da 4807 kadın ve erkek 10 yıl izlenerek yapılan bir çalışmada, besinlerle alınan K1 vitamini ve K2 vitamininin koroner damar hastalıkları, kalp hastalığı, damar kireçlenmesi üzerine etkisi incelenmiş (Rotterdam çalışması). 250 mcg/gün K1 vitamini alımının kardiyovasküler sistem veya genel ölüm oranı üzerinde koruyucu etkisi olmadığı görülmüştür. 25 mcg/gün K2 vitamini alımının kalp hastalığından ölme riskini % 57, damar kireçlenmesi riskini % 52, koroner kalp hastalığı görülme sıklığını % 41 ve genel ölüm oranını % 36 azalttığı görülmüştür. K2 vitamini ile karboksillenen MGP (matriks Gla proteini), damar kireçlenmesinin önemli bir önleyicisidir. Karboksile edilmemiş MGP arteroskleroz (damar sertliği) için önemli bir risk faktörüdür. Yakın zamandaki bir çalışmada, günlük 180 mcg veya 360 mcg MK-7'nin karboksile edilmemiş MGP’ yi %31 ve %46 oranında azalttığı görülmüştür. K2 vitamininin varisleri de azalttığı görülmüştür.

 

Diş sağlığı:

Kemik sağlığını etkilediği yol olan osteokalsin aracılığı ile dişler için önemli olan proteinleri düzenlemektedir. Osteokalsin dişin iç tabakalarından olan dentinin büyüme ve gelişmesini, yeni dentin üretimini uyarmaktadır, bu amaç ile A ve D vitamin ile birlikte çalışmaktadır.

 

İnsülin üretimi ve duyarlılığı:

Diyabetli hastalarda karboksillenmiş MGP seviyeleri artmıştır, damar kireçlenmesi riski yüksektir. Yakın zamanda 42 sağlıklı erkek üzerinde yapılan bir çalışmada 30 mcg/gün K2 vitamini (MK-4) takviyesinin osteokalsin aktivasyonu yoluyla insülin üretimini ve hücrelerin insülin duyarlılığını arttırdığı gösterilmiştir. Karboksile osteokalsin aynı zamanda insülin metabolizmasını da iyileştiren endojen bir hormondur. Hayvan çalışmalarında K2 vitamininin (MK-4) arter duvarında K1 vitamininden daha fazla biriktiği görülmüştür. Bu bağlamda, warfarin tarafından tetiklenen damar kireçlenmesinin de K2 vitamini ile tamamen engellendiği görülmüştür. Ayrıca K2 vitamininin kolesterol değerleri üzerinde olumlu etkisi bulunmaktadır.

 

Beyin üzerine etkileri:

İnflamasyonu azaltmaktadır, bu özellikle inme durumlarında önemlidir. Antiapoptotik etki-hücre ölümünü azaltmaktadır. Yeni damar oluşumunu arttırmaktadır. K vitaminleri öğrenme ve belleği de olumlu etkilemektedir. Alzheimer hastalarında K vitamini seviyelerinin düşük olduğu görülmüştür. K2 vitamini anksiyete ve depresyon gelişmesini önlemektedir.

 

K2 vitamininin diğer yararları:

Özellikle MK-7’ nin antienflamatuvar, antioksidatif ve antikarsinojenik özelliklerinden dolayı kanser, diyabet, yaşa bağlı maküla dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı) gibi pek çok hastalıktaki etkileri araştırılmaktadır. Koenzim Q10'a yapısal benzerliği nedeniyle Co Q10 gibi mitokondride ATP üretimini desteklemektedir.

 

Yeterli K2 vitamini nasıl alınır?

MK-7 daha lipofiliktir (yağda eriyen) ve 3 gün olan yarılanma ömrü K1 vitamininden daha uzundur. Düzenli olarak MK-7 alımı, hem daha kararlı hem de yaklaşık 7-8 kat daha yüksek kan düzeylerine neden olur. Ekstrahepatik (Karaciğer dışı, örneğin Osteokalsin) ve hepatik (karaciğer dokusu örneğin Protrombin) proteinlerin karboksilasyonunda MK-7 daha etkilidir. MK-7’ nin biyoyararlanımı MK-4’ e göre daha yüksektir. Dolayısıyla, beslenmeyle alınan MK-4'ün küçük miktarları, K2 vitamini etkilerinin oluşmasına veya K2 vitamini bağımlı proteinlerin karboksilasyonuna katkıda bulunmaz.

Statin grubu ilaçlar K2 vitamin eksikliğine neden olarak atar damar kireçlenmesine neden olmaktadır.

 

K2 vitamini hangi dozda takviye edilmeli?

Son 3 yıldır MK-7 koruyucu amaçlı yaygın olarak kullanılmaktadır. Günlük 0.5-1.0mcg/kg dozu MK-7 için klavuzlara girmiştir. Osteoporoz tedavisi gibi hastalıkların tedavisinde 2-4 mcg/kg dozu önerilmektedir.

Osteoporozdan korunmak için önerilen doz 45 mcg'dir. Kalp ve damar hastalıklarından korunmak için önerilen doz kadınlarda 90mcg, erkeklerde 120mcg'dir.

Kan sulandırıcı ilaç alıyorsanız uygun K2 vitamin dozu kandaki protrombin zamanı (pıhtılaşma zamanı) ölçümü ile kontrol edilerek ayarlanmalıdır.

 

Prof. Dr. Nazan Uysal Harzadın

Sağlıklı Yaşıyoruz Danışma Kurulu Üyesi

Düzenleyen: Nurçin Çağlar

Sağlıklı Yaşıyoruz

 

Kaynaklar:

(1) Gröber U, Reichrath J, Holick MF, Kisters K. Vitamin K: an old vitamin in a

new perspective. Dermatoendocrinol. 2015 Jan 21;6(1):e968490.

(2) Shoji S. Vitamin K and vascular calcification. Clin Calcium. 2002 Aug;12(8):1123-8.

Presse N, Shatenstein B, Kergoat MJ, Ferland G. Low vitamin K intakes in community-dwelling elders at an early stage of Alzheimer’s disease. J Am Diet Assoc 2008;108(12):2095–2099.

(3) Ferland G. Vitamin K and brain function. Semin Thromb Hemost. 2013 Nov;39(8):849-55.

(4) Basset GJ, Latimer S, Fatihi A, Soubeyrand E, Block A. Phylloquinone (Vitamin K1): Occurrence, Biosynthesis and Functions. Mini Rev Med Chem. 2016 Jun 22.

(5) Gancheva SM, Zhelyazkova-Savova MD. Vitamin K2 Improves Anxiety and Depression

but not Cognition in Rats with Metabolic Syndrome: a Role of Blood Glucose? Folia

Med (Plovdiv). 2016 Dec 1;58(4):264-272.

(6) https://en.wikipedia.org/wiki/Vitamin_K#Conversion_of_vitamin_K1_to_vitamin_K2_in_animals

#

16 Oca 2017 - 22:09 Kocaeli- Hayatın İçinden

Son bir ayda kocaeligazetesi.com.tr sitesinde 3.521.331 gösterim gerçekleşti.


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kocaeli Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kocaeli Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kocaeli Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kocaeli Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.