İZMİT'İN ZEHİRLİ HAVASI

NECDET GÜLER/

28 Eylül 2023 Perşembe günü akşamı Kocaeli Ansiklopedisi'nin tanıtımı nedeniyle Kongre Merkezinde Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen geceye katıldım. O toplantıda müthiş güzel ve etkin bir film gösterisi ile İzmit'te yaşamanın "mutluluğu!" ortaya konuldu. Hatta ilk defa olarak bu mutluluğu etkin bir şekilde ortaya koyan bir marş seslendirildi.

Orada gördüm ve dinledim ki İzmit'in kuruluşundan günümüze kadar geçen zaman diliminin belirli bir kısmından sonrasında, havasının ve toprağının kirlenmesi, etrafını çeviren, ormanlar dahil yeşil örtünün tahrip edilip azalması ansiklopedik bilgi sayılmamış. Ne kadar tuhaf değil mi!

Halbuki;

Kentimizin yaşamsal açıdan en olumsuz özelliği havasındaki kirliliktir ve Marmara bölgesinde yer alan onbir il içinde hava kirliliğinin en yüksek olduğu ildir. Türkiye'nin ikinci büyük sanayi havzasıdır. Üstelik içi ve çevresi son derece yoğun motorlu taşıt trafiğine sahip karayolları ile donanımlıdır. Bunlardan havasına çok çeşitli ve "akıllara ziyan" miktarda toz ve gaz halinde kirletici maddeler salınmaktadır.

Bunun doğal bir sonucu olarak İzmit'in içinde, varlığını sürdürebilen bitkiler dahil, bütün canlılar (insanlar, kediler, köpekler, kuşlar vs) her şeyden önce soludukları havadan sürekli olarak zehirlenmektedir. Bunu umursamamak ne oluyor!  Bunun İzmit'te yaşamla ilgisi yok mu?

Şimdi dikkat !

Dünya Sağlık Örgütüne göre örneğin 2012 yılında dünya genelinde 3 milyon 700 bin kişi hava kirliliğinden kaynaklanan hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmiştir.

Bu yüzden alınacak ilk tedbir bu kirletici salınımlarının önlenmesidir. Yeterli düzeyde önleniyor mu? Önlenmiyor.

Alınabilecek ikinci tedbir kentin yeşil örtüsünü alan ve kalite açısından artırmaktır. Çünkü hava kirliliğinin azalmasında başta ağaçlar olmak üzere bitki örtüsünün çok büyük etkisi olmaktadır. Onların, türlerine bağlı olarak yaprakları, belli kirletici gazları bünyesine almakta, görülür ve görülmez tozları yüzeylerinde tutarak havanın temizliğine katkıda bulunmaktadır.

Bitkilerin bu konuda bir diğer çok önemli işlevi, daha ortaokul sıralarında öğrenildiği gibi gün ışığında karbondioksiti kullanıp dışarı oksijen salmalarıdır. İzmit'in havasına çevredeki sanayi tesisleri yüzünden karbondioksit gazı da büyük miktarda salınmaktadır.

Havada, normal üstü oranda karbondioksit de hava kirliliğinin bir başka türüdür. Doğaldır ki kentsel yeşil örtü ne kadar gelişkin ise fotosentez yoluyla havadaki karbondioksitin kullanımı artacak ve dışarıya oksijen salınım o kadar fazla olacaktır.

İzmit'in hava kirliliği açısından durumuna bağlı olarak kentsel yeşil örtüsünün önemi bu kadar net olarak ortada iken iki belediyenin bu konudaki uygulamalarına hayret etmemek mümkün değildir. Çünkü bu uygulamaların bilimsel esaslarla hiçbir ilgisi yoktur.

Neden diyeceksiniz;

Çünkü bu belediyelerin kentteki ağaçların dallarını budama adı altında üstelik tekrar tekrar adeta "doğraması" sonucu havadaki kirleticilerin en büyük tüketicisi yaprak yoğunluğu daima düşük düzeydedir. Öyle ki bu yüzden kentte adeta elektrik direği gibi dalsız ve yapraksız duruma getirmiş ağaçlar görmek mümkündür. Üstelik bu işlem zamanlama ve yoğunluk olarak o kadar berbat uygulanmaktadır ki fizyolojik sarsıntı geçiren ağaçlar sonraki yıllarda kendileri için gereken miktarda yaprak yüzeyine hiç sahip olamamakta, hastalanmakta ve bazıları kurumaktadır. Bu tahribat sonucu İzmit'in cadde ve sokaklarında normal formunda ağaç görmek de imkansızdır.

Şimdi inanamayacaksınız! Ben, ağaçlar başta olmak üzere bitki örtüsünün havayı kirletici toz ve gazlardan temizlemesi konusunda okuduğum bilimsel yayınların sayısını unuttum ve yenilerini okumaya da devam ediyorum. Bu yazımı hazırlarken Kocaeli ilinin sağlık şartlarını konu edinen 400 sayfalık bir kitapta da buna değinilen tek bir cümlenin bile olmadığını gördüm.  İnanılır gibi değil.